جاز یا جَز (به انگلیسی: Jazz)، یکی از گونههای موسیقی است که از مشخصات آن نتهای آبی، مکث و ضدضرب، ضربهای تابدار و خرامان (سوینگ)، پرسشوپاسخخوانی، چندضربی بودن و بداههنوازی است. و آنرا نخستین گونه هنری پدید آمده در ایالات متحده آمریکا میدانند.
واژه جاز از زبان عوام سیاهپوستان گرفته شده و احتمال میرود که در اصل دارای معانی جنسی بوده هرچند ریشههای دیگری نیز برای آن پیشنهاد شدهاست.
جاز در فرهنگ و موسیقی غرب آفریقا و نیز در سنتهای موسیقائی سیاهان آمریکا مانند بلوز و رگتایم و دستههای موسیقی نظامی اروپایی ریشه دارد . در آغاز سده بیستم این گونه موسیقی در میان سیاهان آمریکا رواج یافت و در دهه ۱۹۲۰ در بسیار از کشورها رایج گردید. از آن زمان به بعد جاز تأثیر زیادی در عرصه موسیقی داشته و هنوز در تحول و تغییر است.
وینتون مارسالیس ترومپت نواز چیرهدست آمریکایی و برنده جایزه پولیتزر در باره جاز میگوید:
- "جاز ابداع سیاههاست. جاز بازگوکننده خیلی چیزهای عمیق روحی است و نه تنها درباره ما سیاهها و نحوه نگاه ما به مسائل است بلکه درباره اصل معنی زندگی مردم سالارنه امروزی هم است. جاز همان شرافت نژاد سیاه است که به صورت صدا درآمدهاست. در این سبک از موسیقی همه چیز را میشود دید، چه ناگفتهگذاشتنها، چه نفوذ کردنها، چه پیچیدهبودنها و چه مستور ماندنها همه را میشود در این سبک دید. تا جاییکه من میدانم نواختن جاز از همه سبکها سختتر است. جاز بهترین تفسیر احساسات شخصی در تاریخ موسیقی غربی است."
سبکها
جاز خود به سبکهای فرعی زیادی تقسیم میشود که برخی از آنها عبارتاند از:
- دیکسیلند
- بیگبند یا سوینگ
- بیباپ
- کول جز
- فری جز
- جاز برزیلی
- سالسا جز
- فیوژن
- سول جز
- اسید جز
- سموث جز
- مدال جز
- آوانگارد جز
ایران و «جاز شرقی»
در دهه ۱۹۶۰ میلادی، دوک الینگتون، بزرگنام موسیقی جاز، قطعهای به نام و افتخار اصفهان تنظیم نمود که مورد توجه قرار گرفت.
در ۱۹۶۵، گروهی به رهبری دکتر لوید میلر و پرستون کیز سبک جدیدی از موسیقی جاز بنام «جاز شرقی» ابداع نمودند که در آن موسیقی سنتی ایران با موسیقی جاز آمیخته گردید. دستاوردهای این گروه اهل یوتا که Oriental Jazz Quartet نام گرفت، بسیار در ایران مورد توجه قرار گرفت، و حتی از تلویزیون ملی ایران نیز پخش میشد.
نظرات شما عزیزان: